2019_GR_00441 - Inbreng bestaande verlichtingstoestellen, lichtbronnen en steunen - Investeringen, omschakeling naar LED, ondersteuning smart city infrastructuur en onderhoud openbare verlichting door de distributienetbeheerder Imewo - Goedkeuring

decreet lokaal bestuur, artikel 41, 11°

decreet lokaal bestuur, artikel 41 11°

De stad Oostende neemt voor de activiteit distributienetbeheer, elektriciteit en/of gas deel aan de opdrachthoudende vereniging IMEWO.

Sinds eind 2004 behoren de openbare verlichtingsnetten en -aansluitingen tot de eigendom van de distributienetbeheerders (zie kopie besluit gemeenteraad van 23 december 2004 in bijlage). De exploitatie van de openbare verlichting maakt als openbare dienstverplichting deel uit van de activiteit ‘netbeheer elektriciteit’. De exploitatiekosten, met uitzondering van de materiaalkosten hieraan verbonden, kunnen hierdoor worden opgenomen in het distributienettarief.

De activiteiten met betrekking tot de openbare verlichting die niet onder deze openbaredienst­verplichting vallen (bv. renovatiewerken), worden beschouwd als een nevenactiviteit. Dit is een niet-gereguleerde activiteit waarvoor een vergoeding aan kostende prijs wordt aangerekend aan de deelnemers van IMEWO.

De deelnemers van IMEWO hebben in 2004 naar aanleiding van de overname (aankoop) door de distributienetbeheerder van de openbare verlichtingsnetten via gemeentraadsbesluiten de beheersoverdracht rond de activiteit openbare verlichting herbevestigd. Statutair werd ingeschreven dat deze beheersoverdracht voor de exploitatie van de openbare verlichting geldt voor de volledige duur van de aansluiting en dat de beheersoverdracht voor de nevenactiviteit openbare verlichting steeds herroepbaar is.

De gemeenteraad heeft op 16 december 2017 de beslissing genomen om de bestaande verlichtingstoestellen, lichtbronnen en steunen tegen de symbolische waarde van 1 euro te verkopen aan de opdrachthoudende vereniging (zie gekoppeld besluit 2017_GR_00475). Op vandaag is deze operatie juridisch en notarieel nog niet geheel afgerond.

Ingevolge de fusie van cvba Eandis System Operator en de cvba Infrax tot de cvba Fluvius System Operator werden de diverse systemen inzake het aanbod van openbare verlichting richting de lokale besturen in kaart gebracht. Dit resulteerde in een nieuw (verbeterd) aanbod openbare verlichting. De gemeenten staan voor grote uitdagingen op het vlak van de openbare verlichting, milieu, energiebesparing, kostenefficiëntie en smart city. Er is de snelle technologische evolutie op het vlak van de verlichtingstoestellen en hun aansturing. Lokale besturen krijgen tal van mogelijkheden om gegevens te verzamelen waarmee ze hun beleid beter kunnen afstemmen op de behoeften en vragen van hun burgers, het lokale bestuur zelf, de overheid en ondernemingen. Daarnaast hebben de lokale besturen zich via de burgemeestersconvenanten geëngageerd tot doelstellingen op het vlak van energie-efficiëntie en CO₂-besparing.

Als werkmaatschappij voor de netbeheerders in dienst van de lokale besturen wil de cvba Fluvius System Operator (hierna ‘Fluvius’) een actieve ondersteuning aanbieden bij de uitwerking van een beleid op maat op vlak van milieu, verlichting en smart city-infrastructuur (de netten, steunen en erop geïnstalleerde applicaties).

De raad van bestuur van IMEWO heeft in haar zitting van 10 mei 2019 het reglement ‘Fluvius Openbare verlichting en diensten door de distributienetbeheerders aan lokale besturen’ goedgekeurd (zie bijlage).

Het reglement kan als volgt worden samengevat:

1.1     Scope: verlichtingstoestellen, lichtbronnen en steunen van openbare verlichting

Er wordt voorgesteld om de per 1 januari 2020 bestaande verlichtingstoestellen, lichtbronnen en steunen 'openbare verlichting' in te brengen bij de distributienetbeheerder. 

Het betreft in het bijzonder verlichtingstoestellen, lichtbronnen en steunen openbare verlichting die zich situeren op of langs de openbare weg of op terreinen die publiek toegankelijk zijn en die toebehoren aan de stad/gemeente zelf, met name:

• functionele verlichting, waarbij de functie het verlichten is van wegen, oversteekplaatsen, fiets- en wandelpaden, tunnels, waterlopen en pleinen met uitzondering van de installaties in het beheer van het Agentschap voor Wegen en Verkeer.
• bakenverlichting, waarvoor het uitgestraalde licht van het verlichtingstoestel zelf dienst doet als ‘optical guidance’.
• monumentverlichting, waarvan de functie het verhogen is van de esthetische waarde van monumenten (gebouw, standbeeld, kunstwerk…) en ondersteuning geeft aan taken van de functionele verlichting. Het te verlichten monument moet gelegen zijn langs een openbare weg of plein.
• straatmeubilairverlichting, zijn aparte verlichtingsinstallaties in/op straatmeubilair (fietsenstalling, zitbanken, vuilbakken, wegwijzers…) en die eigendom zijn en in beheer van de gemeente.

De lokale besturen kunnen ook de openbare verlichting van semi-openbare ruimten en hun netten inbrengen. Dit na risicoanalyse en het in overeenstemming brengen van de installaties aan de geldende wetgeving en regels en waarvan de inbreng op projectbasis gebeurt. Dit betreft:

• openbare terreinverlichting, de verlichting van terreinen die (tijdens openingsuren) vrij toegankelijk zijn voor het publiek (containerpark, begraafplaats, sportterreinen zoals voetbalvelden, atletiekpiste, Finse piste, …) en die eigendom zijn van de gemeente.
• architecturale verlichting, waarvan de functie het verhogen is van de esthetische waarde van monumenten (gebouw, standbeeld, kunstwerk, …). Het te verlichten monument moet gelegen zijn langs een openbare weg of plein. De verlichting vereist een aparte studieopdracht (specifieke lichtstudie en technisch ontwerp) door een lichtarchitect.

Er kan worden geopteerd om het energieverbruik mee deel te laten uitmaken van het aanbod. 

Worden buiten de scope gehouden:

• de feestverlichting (toestellen en overspanningen en tijdelijke netten) en de binnenverlichting (verlichting binnen in de gemeentegebouwen waarvan de te verlichten ruimte in zijn algemeenheid uitgebaat wordt door de gemeente).
• de verkeersregelsystemen (het al dan niet branden van de verlichting beïnvloedt de wegcode), tenzij hier al een overeenkomst voor bestaat.
• de stand-alone-systemen (geen DNB-netvoeding) en de ruimten van de gemeenten in concessie van andere partijen (de te verlichten ruimte wordt uitgebaat door een derde partij waarvoor de gemeente tijdens de looptijd van de concessie-overeenkomst niet instaat voor de verlichting).

Worden in beginsel ook buiten scope van het reglement gehouden:

• de applicaties die zich al op de steunen bevinden (bv. camera’s, sensoren en verkeersgeleidingsinstallaties voor smart city-toepassingen). Hiervoor kunnen evenwel aparte afspraken worden gemaakt.
• ‘klassieke’ applicaties die zich vandaag op de steunen bevinden (bv. verkeers- en signalisatieborden, bloembakken en vaandels).

1.2     Inbreng: maximum 25% van de inbrengwaarde in cash en minimum 75% van de inbrengwaarde in OV-aandelen

Voor de inbreng van de bestaande verlichtingstoestellen, lichtbronnen en steunen openbare verlichting in de distributienetbeheerder gebeurt een waardering van deze installaties.

De inbrengwaarde wordt bepaald aan de hand van de economische nieuwwaarde van de steunen en armaturen en is gebaseerd op een gedetailleerde inventaris op datum van toetreding. 

De vergoeding van de inbrengwaarde gebeurt:

• een deel in cash (max. 25 % van de inbrengwaarde);
• een deel in nieuw te creëren niet-stemgerechtigde en niet-dividendgerechtigde OV-aandelen (min. 75 %van de inbrengwaarde). Op de buitengewone algemene vergadering van december 2019 zal hiervoor een voorstel van statutenwijziging ter goedkeuring worden voorgelegd. 

Jaarlijks zal de raad van bestuur van de distributienetbeheerder aan de betrokken gemeenten de opbrengsten en kosten verrekenen via het resultaat.

Op vraag van het lokale bestuur kunnen hier diensten zoals lichtplannen, het energieverbruik als onderdeel van ‘licht als dienstverlening’,… aan toegevoegd worden.

Na inbreng komen alle nieuwe investeringen dus ten laste van de distributienetbeheerder en in haar volle eigendom als activa. 

De overgenomen installaties zullen over een periode van maximum twaalf jaar afgeschreven worden, gezien het plan om de verledding van Vlaanderen ten laatste tegen 2030 uit te voeren. De afschrijvingen van het gedeelte in cash zullen volgens dit ritme verrekend worden.

1.3     Dienstverlening na overdracht

Deze investeringen voor de bestaande en voor de toekomstige verlichtingstoestellen, lichtbronnen en steunen openbare verlichting zijn geënt op de vaststellingen en vooruitzichten zoals opgenomen in het (door de betrokken gemeente en de distributienetbeheerder overeengekomen) meerjarig investeringsplan openbare verlichting (op basis van lichtplan of masterplan openbare verlichting) en worden geconcretiseerd binnen het door de distributienetbeheerder opgemaakte reglement. Indien gewenst, zullen er bij het investeringsmeerjarenplan ook doelen bepaald worden zoals onder meer m.b.t. het effect van de investeringen op energieverbruik en CO₂-uitstoot.

Als een gemeente wenst om versneld de masterplannen te realiseren en hiervoor bijkomende investeringsmiddelen nodig zijn, kan de gemeente overwegen om middels een tussenkomst deze bijkomende investeringsmiddelen te voorzien en kan er samen onderzocht worden hoe dit kan gerealiseerd worden (bv. aannemerscapaciteit).

De bepaling van de prestatie-eisen en brandprogramma’s (dimmen, doven, enz.) blijft de bevoegdheid van de individuele gemeenten. De gemeenten bepalen dus het ritme en de locatie waar er een aanpassing/investering nodig is om aan deze eisen te voldoen.

De overeengekomen meerjarenplannen worden minstens eenmaal per jaar verfijnd en omgezet in een concreet jaaractieplan waarvoor de raad van bestuur van de distributienetbeheerder jaarlijks een maximaal budget (jaar X) goedkeurt voor het geheel van haar toegetreden gemeenten dat besteed wordt op basis van de door de gemeenten goedgekeurde lichtplannen of masterplannen.

Als het budget op het niveau van de distributienetbeheerder ontoereikend is voor de realisatie van de goedgekeurde masterplannen van de toegetreden lokale besturen gebeurt een proratering van het budget, enerzijds in functie van het aantal lichtpunten van de betrokken deelnemers, zoals opgenomen in de asset databank van de distributienetbeheerder, en anderzijds in functie van de realisatietermijn zoals opgenomen in de masterplannen.

Het eventueel saldo van het budget worden overgedragen en bij voorrang besteed binnen het budget voor het daaropvolgende jaar.

De distributienetbeheerder biedt een ruime keuze van (standaard)materialen aan via de jaarlijks vastgelegde catalogus.

De door de raad van bestuur vastgelegde en goedgekeurde beleidsregels en principes zoals preventieve en curatieve vervangingen blijven van toepassing. 

Fluvius wil lokale besturen ondersteunen om hun smart city-infrastructuur (netten, installaties, steunen, …) maximaal te valoriseren. De ondersteuning bestaat uit het beheer van de overeenkomsten met operatoren (bv. telecom) die gebruik willen maken van deze infrastructuur. Fluvius zal ervoor zorgen dat de installatie van applicaties (bv. camera’s, sensoren, verkeersgeleiding, telecom­installaties, …) en aansluiting op de netten veilig en correct uitgevoerd worden.

Het lokale bestuur krijgt periodiek diverse rapporteringen (stand van zaken van het overeengekomen actieplan, effecten ervan op het energieverbruik en de CO₂-uitstoot, investeringen en onderhoud, nieuwe trends, specifieke Fluvius-projecten m.b.t. openbare verlichting en smart city-infrastructuur,…).

Het ingeschatte bedrag aan investeringen, onderhoud en exploitatie voor de periode 2019-2027 bedraagt 8.779.781,00 euro. De detailweergave is opgenomen in het document in bijlage. 

Een wijziging in de indeling in deelruimtes en/of toekenning van technische fiches heeft impact op de in bijlage opgenomen simulatie aantal kWh en investeringskost. 

De kosten verbonden aan de akte zijn ten laste zijn van Fluvius.