1. MOTIVERING
De problematiek van de schuldindustrie, waarbij schuldinvorderaars zoals incassokantoren, gerechtsdeurwaarders en advocaten grote winsten maken op de schulden van mensen moeten we samen een halt toe roepen. Het is een grote valkuil voor armoede. Ook Oostende int schulden. Denk aan het innen van retributies zoals parkeerboetes, GAS-boetes, facturen van de kinderopvang, speelcompagnie, thuiszorgdiensten, … We moeten erop toezien dat het innen van niet-betaalde facturen niet leidt tot een schuldenspiraal, een oplopende schuldenberg. En dit in het bijzonder bij mensen in armoede. Het is belangrijk dat iedereen zijn factuur betaalt en dat Oostende alle inkomsten correct kan innen, maar dit moet voor iedereen op een menswaardige manier gebeuren.
Het laattijdig of niet betalen van facturen duidt bovendien meestal op een groter onderliggend probleem dat wijst in de richting van armoede. Als stad moeten we in onze strijd tegen armoede zelf in de eerste plaats oog hebben voor deze problematiek. Het feit dat een factuur niet betaald werd, mag niet de trigger zijn om een procedure met schuldinvorderaars in gang te zetten. Bij het niet-betalen van een factuur moeten we ons de vraag stellen: waarom werd deze niet betaald?
Een vergetelheid of is er wel degelijk meer aan de hand? Via een menselijke aanpak op maat kunnen we veel meer bereiken. Dit betekent niet dat de factuur niet moet betaald worden, dit betekent enkel dat we als stadsbestuur de mensen moeten helpen om hun factuur te betalen. Investeren in de mensen, via onze maatschappelijk werkers in plaats van de miserie van de mensen te vergroten via schuldinvorderaars en extra kosten.
De dienst schuldbegeleiding van het ocmw begeleidt mensen met een schuldenproblematiek, van budgetbegeleiding tot collectieve schuldenregeling. Bovendien zet het ocmw voor het innen van de niet-betaalde facturen al heel erg in op schuldafbouw, zonder schuldinvorderaars en waar nodig wel met solvabiliteitsonderzoeken. Dit willen we verder uitrollen voor alle stadsfacturen. De rol van de dienst schuldbegeleiding is dan ook immens belangrijk in het aanpakken van de schuldenspiraal. Het lijkt ons dan ook logisch dat zij nog sneller een centrale schakel zijn in de strijd tegen armoede.
De procedure bij niet-betaling van een factuur van de kinderopvang is een goed voorbeeld en kan in combinatie met de werking van het ocmw bij het innen van niet-betaalde facturen zeker dienen als voorbeeld voor de andere facturen en retributies van de stad, haar autonome gemeentebedrijven, andere afgeleiden en ocmw.
2. VOORSTEL
De fractie sp.a - stadsmakers stelt daarom voor om lokaal extra maatregelen te nemen omtrent het innen van schulden door de stad, haar autonome gemeentebedrijven, andere afgeleiden en ocmw. Het voorstel betreft 1) een aanpassing in de procedure van betaling van de factuur of retributie en 2) parallel met de procedure van betaling het invoeren van een extra vangnet via de dienst schuldbegeleiding van het ocmw: het gebundeld schuldendossier.
2.1 PROCEDURE VAN BETALING
We stellen, naar het voorbeeld van de factuur kinderopvang en bijgestuurd, het volgende voor in de procedure van betaling van de factuur of retributie:
1. elke factuur of retributie van de stad, haar autonome gemeentebedrijven, andere afgeleiden en ocmw wordt binnen de 7 werkdagen na factuurdatum aan de burger bezorgd en kent een eerste betalingstermijn van 30 dagen. Dat zorgt er voor dat iedereen toch één keer een inkomen heeft ontvangen.
2. een eerste herinnering onder de vorm van een schriftelijke aanmaning wordt ten vroegste 10 dagen na niet-betaling gestuurd met enkele verplichte gegevens betreffende schuldbegeleiding en hulp bij financiële moeilijkheden. Waar dit nog niet het geval is, moet de eerste herinneringskost gratis zijn. Sommige mensen vergeten al eens een factuur te betalen. We jagen de mensen niet op kosten. Na ontvangst van deze eerste herinnering is er opnieuw een betalingstermijn van 30 dagen.
3. een tweede herinnering onder de vorm van een schriftelijke aanmaning volgt opnieuw ten vroegste na 10 dagen na niet-betaling. De nieuwe betalingstermijn wordt nu beperkt tot 21 dagen. Deze tweede herinnering vermeldt duidelijk dat in geval van niet-betaling het dossier wordt overgemaakt aan de dienst schuldbegeleiding via het gebundeld ‘schuldendossier’. Hier kan een extra kost beperkt tot de werkelijke kostprijs en begrensd tot 10% van de oorspronkelijke factuur doorgerekend worden. Meerdere facturen zien we als één dossier en zo beperken we ook deze extra kosten.
4. als de factuur na al deze termijnen en na tussenkomst van de dienst schuldbegeleiding nog steeds niet betaald is, volgt een verder onderzoek naar de oorzaak van niet-betaling. Dit kan via de gerechtsdeurwaarder die in eerste instantie een onderzoek naar de solvabiliteit van de persoon in kwestie voert. De stap naar schuldinvordering en extra kosten moet eerst zoveel als mogelijk vermeden worden.
2.2 EXTRA VANGNET: EEN GEBUNDELD SCHULDENDOSSIER
Om de schuldenspiraal snel genoeg te detecteren, is het belangrijk dat parallel met bovenstaande procedure van betaling een extra vangnet ingebouwd wordt, dit al tussen de eerste en tweede betalingsherinnering en met een centrale rol voor de dienst schuldbegeleiding. De stadsadministratie, de administratie van autonome gemeentebedrijven, andere afgeleiden, het ocmw, de schakels zoals brugfiguren en leidinggevenden in OC’s, het LAC, het Bijzonder Comité Sociale Dienst, … bundelen daarin zoveel als mogelijk hun werking met de dienst schuldbegeleiding. In de strijd tegen armoede stelt de fractie sp.a - stadsmakers dan ook voor om voor onbetaalde facturen bij de stad, bij haar autonome gemeentebedrijven, bij de afgeleiden en bij het ocmw voortaan te werken met 1 gebundeld ‘schuldendossier’: één systeem dat al deze onbetaalde facturen / retributies bundelt per persoon. Ook de eventuele extra kosten worden zo beperkt, gezien we ze behandelen als één dossier.
Dit doen we voor alle bewoners met openstaande schulden aan de stad en aan het ocmw. In dit schuldendossier zitten ook de elementen uit de werking van het Lac (energieschulden), Bijzonder Comité Sociale Dienst (tussenkomsten - al dan niet terugvorderbaar - in openstaande facturen voor o.a. mensen met lage werkloosheidsuitkering, ziekte-verzekering, faillissement, …), de dienst schuldbegeleiding, … Zo zorgen we er voor dat er sneller een duidelijker beeld gevormd kan worden, ook van een eventuele, structurele schuldenproblematiek.
Enkel de dienst schuldbegeleiding van het ocmw heeft integrale toegang tot alle individuele ‘schuldendossiers’. Deze dienst weet wie gekend is bij het ocmw en schakelt daarop de maatschappelijk werker in. Er wordt contact genomen met de betrokkene - als deze dat al niet zelf deed (cfr. de doorverwijsinformatie op factuur in geval van financiële moeilijkheden) - en doet het voorstel om bijvoorbeeld een afbetalingsplan op te stellen of onder begeleiding te werken aan hun schuldafbouw.
Op vandaag is het zo dat bijvoorbeeld leeflooncliënten voor hun schulden begeleid worden door hun maatschappelijk werker (via smartbudget) maar wel zelf al hun openstaande facturen moeten bezorgen aan hun maatschappelijk werker. Als er openstaande facturen achtergehouden worden, is het verzorgen van een optimale begeleiding niet evident. Door het gebundeld ‘schuldendossier’ voor stad en ocmw-facturen en retributies kan de dienst schuldbegeleiding samen met de maatschappelijk werker al proactief op deze schulden werken.
Een ocmw-cliënt (leefloon, gebruiker thuiszorgdiensten, dienst budgetbegeleiding,...) geeft vooraf de toestemming om via dit systeem van 1 gebundeld ‘schuldendossier’ te werken.
De mensen die tussen de eerste en tweede herinnering nog niet op de radar van het ocmw staan, worden na het verstrijken van de betalingstermijn van de tweede herinnering sowieso doorgegeven aan de dienst schuldbegeleiding, waarop ze een voorstel kunnen krijgen voor een afbetalingsplan of om onder begeleiding te werken aan hun schuldaflossing.
Dit alles moet ons als stad extra in staat stellen om een armoedeprobleem vroeg genoeg te detecteren en aan te pakken. Het uitwerken van een afbetalingsplan en het opzetten van
budgetbeheer kunnen zo ergere financiële problemen voorkomen. Kortom, een extra vangnet om mensen uit de armoede te helpen.
Het gegeven dat de Stad en het OCMW, alsook de andere afgeleiden en organisaties (zoals bv. ziekenhuizen) aparte en afzonderlijke juridische entiteiten zijn hoeft geen obstakel te vormen. Zowel intern, naar de lokale overheid, als extern, naar de cliënten en schuldeisers toe, heeft een gebundeld schuldendossier het voordeel van de duidelijkheid en van overzichtelijkheid. Indien juridisch niet mogelijk kunnen schulden, intern, gesplitst opgevolgd blijven worden. Naar externe opvolging en communicatie toe wordt gewerkt met één ééngemaakt dossier. Samenwerkingsakkoorden of interne herziening van statutaire bepalingen en reglementen helpen hierbij.
OOK VOOR ZIEKENHUISFACTUREN
Ook ziekenhuisfacturen kunnen de schuldopbouw in een stroomversnelling brengen. Op vandaag heeft het AZ Sint-Jan Brugge Oostende, campus Henri Serruys al de afspraak met het ocmw Oostende om afbetalingsplannen toe te staan volgens het vermogen van de cliënt. Bij uitbreiding stelt de fractie sp.a - stadsmakers voor om alle Oostendse ziekenhuizen te vragen om de krachten nog meer te bundelen en in het systeem van een gebundeld ‘schuldendossier’ mee te stappen. Hiervoor kan de Stad in dialoog treden met de Oostendse ziekenhuizen en een overeenkomst van samenwerking afsluiten, dit naar het voorbeeld van andere steden en gemeenten.
3. BESLUITVORMING
Gelet op bovenstaande motivering;
Gelet op bovenstaand voorstel betreffende de procedure van betaling van facturen en retributies namens de stad, haar autonome gemeentebedrijven, afgeleiden en ocmw;
Gelet op bovenstaand voorstel betreffende het extra vangnet parallel met de procedure van betaling, namelijk het gebundeld schuldendossier;
DE GEMEENTERAAD:
Art.1
beslist om voor alle facturen en retributies die namens de stad, haar autonome gemeentebedrijven, haar andere afgeleiden en het ocmw uitgestuurd worden de volgende procedure van betaling toe te passen, waar dit nog niet het geval is:
een factuur of retributie wordt binnen de 7 werkdagen na de factuurdatum bezorgd;
een factuur of retributie kent een eerste betalingstermijn van 30 dagen en dient verplicht volgende gegevens te bevatten:
o de contactgegevens van de stad voor het geval de consument nadere inlichtingen wenst te bekomen over de factuur of deze betwist;
o de datum;
o het verschuldigde bedrag;
o de referenties van de factuur;
o de termijn waarover de consument beschikt om de betaling uit te voeren, zonder dat hem bijkomende kosten in rekening zullen worden gebracht;
o een gedetailleerd overzicht van de kosten, die bij een eerste en tweede herinnering in rekening kunnen worden gebracht met het oog op de minnelijke invordering van de schuld, indien de consument nalaat om de betaling uit te voeren binnen de toegestane termijn;
o de mogelijkheden en de contactgegevens om een afbetalingsplan of betalingsfaciliteiten overeen te komen;
o verwijzing met contactgegevens naar de dienst schuldbegeleiding waarop beroep kan gedaan worden in geval van betalingsmoeilijkheden;
een eerste betalingsherinnering onder de vorm van een schriftelijke aanmaning wordt ten vroegste na 10 dagen na het verstrijken van de eerste betalingstermijn uitgestuurd en is gratis. Na ontvangst van de eerste herinnering is er opnieuw een betalingstermijn van 30 dagen. De eerste herinnering dient verplicht volgende gegevens te bevatten:
o de contactgegevens van de stad voor het geval de consument nadere inlichtingen wenst te bekomen over de factuur of deze betwist;
o de datum van de betalingsherinnering;
o het verschuldigde bedrag;
o de referenties van de openstaande factuur;
o de termijn waarover de consument beschikt om de betaling uit te voeren, zonder dat hem bijkomende kosten in rekening zullen worden gebracht;
o een gedetailleerd overzicht van de kosten, die bij een tweede herinnering in rekening kunnen worden gebracht met het oog op de minnelijke invordering van de schuld, indien de consument nalaat om de betaling uit te voeren binnen de toegestane termijn;
o de mogelijkheden en de contactgegevens om een afbetalingsplan of betalingsfaciliteiten overeen te komen;
o verwijzing met contactgegevens naar de dienst schuldbegeleiding waarop beroep kan gedaan worden in geval van betalingsmoeilijkheden;
een tweede betalingsherinnering volgt opnieuw via een schriftelijke aanmaning ten vroegste 10 dagen na het verstrijken van de betalingstermijn van de eerste herinnering. De nieuwe betalingstermijn wordt nu beperkt tot 21 dagen na ontvangst van de tweede herinnering. Hier kunnen ook extra maatregelen zoals aangetekende zendingen doorgerekend worden. De totale kost hiervan mag niet meer zijn dan de werkelijke kostprijs en wordt begrensd tot maximum 10% van de oorspronkelijke factuur. Deze tweede herinnering vermeldt duidelijk dat in geval van niet-betaling het dossier wordt overgemaakt aan de dienst schuldbegeleiding via het gebundeld ‘schuldendossier’. Meerdere facturen worden gezien als één dossier, waardoor de eventuele extra kosten ook beperkt worden.
als de factuur na al deze termijnen en na tussenkomst van de dienst schuldbegeleiding nog steeds niet betaald is, volgt een verder onderzoek naar de oorzaak van niet-betaling in functie van een oplossing. Dit kan via de gerechtsdeurwaarder die in eerste instantie een onderzoek naar de solvabiliteit van de persoon voert. Daar waar nodig en indien wettelijk en decretaal mogelijk worden reglementen en eerdere college- en raadsbeslissingen aangepast om deze besluitvorming mogelijk te maken.
Art.2
beslist om het inschakelen van schuldinvorderaars zoals gerechtsdeurwaarders, incassokantoren of advocaten zoveel als mogelijk te vermijden als blijkt dat facturen of retributies van de stad, haar autonome gemeentebedrijven, andere afgeleiden of ocmw niet kunnen betaald worden.
Art. 3
beslist om parallel met de in art. 1 beschreven procedure van betaling een extra vangnet in te bouwen, tussen de eerste en tweede betalingsherinnering. Hiervoor bundelen de stadsadministratie, de administratie van autonome gemeentebedrijven, andere afgeleiden, het ocmw, de schakels zoals brugfiguren, leidinggevenden in OC’s, het LAC, het Bijzonder Comité Sociale Dienst, … zoveel als mogelijk hun werking met de dienst schuldbegeleiding.
Art. 4
beslist om voor onbetaalde facturen bij de stad, bij haar autonome gemeentebedrijven, bij de afgeleiden en bij het ocmw te werken met 1 gebundeld ‘schuldendossier’: één systeem dat al deze onbetaalde facturen / retributies bundelt per persoon. Dit voor alle inwoners met openstaande schulden aan de stad en aan het ocmw. Ook de eventuele extra kosten worden zo beperkt, gezien ze behandeld worden als één dossier.
Art. 5
beslist de proactieve werkwijze als volgt:
de stadsadministratie, de administratie van autonome gemeentebedrijven, andere afgeleiden, het ocmw, … geven onbetaalde facturen / retributies door in het 1 schuldendossier-systeem, volgens de procedure van betaling in art.1;
Enkel de Financieel beheerders en de dienst schuldbegeleiding heeft integrale toegang tot al deze individuele ‘schuldendossiers’;
Het is de dienst schuldbegeleiding die de dossiers van personen die gekend zijn bij het ocmw doorstuurt aan de desbetreffend maatschappelijk werker;
De maatschappelijk werker heeft op zijn beurt zicht op het integrale dossier van de persoon die hij / zij begeleidt en neemt contact op met de betrokkene om bijvoorbeeld een afbetalingsplan op te stellen of onder begeleiding te werken aan hun schuldafbouw.
Art. 6
beslist dat dit 1 schuldendossier-systeem er op gericht is om specifiek te kijken met de persoon in kwestie hoe zijn/haar schuldopbouw kan stoppen, zijn/haar schuldenlast kan bevroren worden en/of een afbetalingsplan kan opgemaakt worden en/of budgetbeheer kan opgezet worden om zo ergere financiële problemen te voorkomen en een begeleide stap op maat te kunnen zetten naar de weg uit armoede.
Art. 7
beslist dat het 1 schuldendossier-systeem efficiënt en compatibel is met de andere systemen (o.a smartbudget en boekhoudprogramma’s) waarmee de diverse administraties en de maatschappelijk werkers nu al werken. Bij voorkeur worden alle systemen geïntegreerd in één efficiënt platform, met gediversifieerde toegangsniveaus.
Art.8
beslist dat een OCMW-klant (leefloon, gebruiker thuiszorgdiensten, dienst budgetbegeleiding,...) vooraf zijn/haar toestemming dient te geven om via het systeem van 1 schuldendossier te werken.
Art. 9
beslist dat de personen die tussen de eerste en tweede herinnering nog niet op de radar van het ocmw staan, na het verstrijken van de betalingstermijn van de tweede herinnering automatisch worden doorgegeven aan de dienst schuldbegeleiding, waarop ze een voorstel krijgen voor een afbetalingsplan of om onder begeleiding te werken aan hun schuldaflossing.
Art. 10
beslist dat van zodra er een afbetalingsplan wordt gevraagd of er bij het ocmw of een erkende dienst voor schuldbemiddeling budgetbegeleiding gevraagd wordt de procedure van betaling on hold gezet wordt tot wanneer de stad een antwoord heeft geformuleerd op het voorgestelde afbetalingsplan.
Art. 11
beslist om aan de Oostendse ziekenhuizen voor te stellen om in het systeem van één gebundeld schuldendossier te stappen. Hiertoe zal het College van burgemeester en schepenen de nodige contacten leggen met de Oostendse ziekenhuizen. Verder worden daar waar mogelijk en/of nodig de nodige samenwerkingsovereenkomsten afgesloten.
Art. 12
beslist dat de nodige software die een gebundeld schuldendossier mogelijk maakt, geïmplementeerd zal worden.
Art. 13
Beslist dat er aan de bevoegde schepenen en raadsleden-voorzitters de opdracht zal gegeven worden om binnen de algemene vergaderingen, raden van bestuur en andere beheersorganen van de autonome gemeentebedrijven om deze besluitvorming voor te leggen en mogelijk te maken in hun interne reglementen en statutaire bepalingen.
Art. 14
beslist om de praktische organisatie van bovenvermelde artikels te laten uitwerken en uitvoeren door de administratie en het College van burgemeester en schepenen, dit met bijzondere aandacht voor wat de vigerende decreten, wetten en andere regelgevingen toelaten. Prioritaire focus gaat ook uit naar de GDPR en het opzetten van een efficiënt systeem voor een gebundeld schuldendossier compatibel met of geïntegreerd in de op vandaag gehanteerde softwaresystemen. Dit houdt in dat nodige termijnbepalingen aangepast kunnen worden, in het voordeel van de cliënt, indien interne reglementering dit vereist. Indien nodig, en daar waar de vigerende decreten, wetten en andere regelgevingen het toelaten worden reglementen en andere, eerder genomen, beslissingen van en binnen de Stad, het OCMW, de autonome gemeentebedrijven en haar afgeleiden, bijgestuurd. Dit door de Gemeenteraad en op voordracht van de administratie en het College van burgemeester en schepenen.