2023_GR_00198 - Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.1 - Deelname en ondertekening - Goedkeuring

Vlaanderen en de lokale besturen slaan d.m.v. het Lokaal Energie- en Klimaatpact sinds 2021 de handen in elkaar om samen de nodige transitie in het energie- en klimaatbeleid waar te maken. Het Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.1 (LEKP 2.1) is een addendum bij het in 2022 gelanceerde LEKP 2.0 en bevat een aanscherping en uitbreiding van de doelstellingen vermeldt in werf 2 “verrijk je wijk”. Dit addendum kwam als gevolg van de energiecrisis waarmee we eind 2022 werden geconfronteerd. Hierdoor werd namelijk duidelijk dat we als samenleving weerbaarder moeten worden voor prijsschokken en minder afhankelijk moeten zijn van fossiele brandstoffen. 

Het LEKP 2.1 volgt dezelfde principes als de eerdere versies. Zoals hierboven vermeld werd werf 2 uitgebreid met een specifieke focus op het wijkniveau, om de energievraag te beperken en de uitrol van hernieuwbare energie te versnellen. Er wordt hierbij verder ingezet op een gelijktijdige bottom-up en top-down aanpak. Beide actoren, de Vlaamse overheid en de lokale besturen geven aan om naast de reeds bestaande engagementen verder werk te maken van de aangescherpte en uitgebreide engagementen zoals hieronder vermeld:

Lokale besturen engageren zich om:

• Realisatie van minstens één thematisch wijkverbeteringscontract waarbinnen een collectieve renovatie wordt gefaciliteerd voor einde 2025. Een thematisch wijkverbeteringscontract kenmerkt zich door 4 elementen: (i) het is gericht op de uitvoering van een collectieve renovatie, (ii) het betreft een nieuwe samenwerkingsvorm, (iii) binnen een specifieke wijk, (iv) met oog voor sociale diversiteit.
• Opmaak van een voorgesteld renovatietraject op maat van elke bewoner waar de klimaattafel georganiseerd wordt, voor 50 per 1.000 huishoudens en dit voor einde 2025; 
• Een verdubbeling en versnelling voor de doelstelling: ‘1 coöperatief/participatief hernieuwbaar energieproject per 500 inwoners tegen 2030’: minstens 36 kWp in plaats van 18 kWp per 500 inwoners, waarvan 18 kWp per 500 inwoners wordt gerealiseerd voor einde 2025. 
• Toegang tot de activiteiten van een energiegemeenschap operationaliseren voor 1 per 500 inwoners voor einde 2025.

 De Vlaamse overheid engageert zich om:

• Een sterke kennisoverdracht te organiseren tussen lokale besturen met de eerste leerlessen uit de 11 lopende wijkverbeteringscontracten wat betreft het vernieuwd instrumentarium in het kader van de werkplatformen (deze zijn begin 2023 van start gegaan); 
• De beoogde wijkrenovatietool uit te breiden met de ontwikkeling van een digitaal platform (de ‘Digital Twin’) waarbij (i) databronnen gecombineerd worden met de best beschikbare instrumenten en analyses (zoals bijvoorbeeld warmtezoneringskaarten) en (ii) waarop publieke of private instrumenten op kunnen aansluiten (overheden, Energiehuizen, bouwsector, applicatie- en softwarebedrijven, …). Deze wordt niet enkel aan lokale besturen aangereikt, maar kan dus ook gekoppeld worden aan Energiehuizen om renovatietrajecten procesmatig te begeleiden; 
• Het aanbieden van een technische assistentiehub om lokale besturen en hun OCMW’s te ondersteunen in het opstarten van lokale energiegemeenschappen waarbij activiteiten ten gunste van mensen met risico op energie armoede kan worden uitgerold. De hub wordt aanbesteed in 2023 en zal zich inzetten voor het inhoudelijk technische, het aanbestedingsmatige, juridische en financiële maatwerk bij de realisatie van de activiteiten van de energiegemeenschap. 
• Het voorzien van een additionele budgettaire impuls van 16 miljoen euro voor de capaciteit bij lokale besturen ter realisatie van de versterkte engagementen in de komende twee jaren: 
1. 9.000.000 in 2023,   
2. 7.000.000 in 2024.

 Door de ondertekening van het Lokaal Energie- en Klimaatpact geeft de stad Oostende aan actie te ondernemen om de doelstellingen zoals hierboven vermeldt in het LEKP 2.1 te behalen.

• De stad Oostende ondertekende het Lokaal Energie- en Klimaatpact 1.0 op 27 september 2021;
• De stad Oostende ondertekende het Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.0 op 28 november 2022;
• Het is wenselijk dat de stad het Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.1 ondertekent en de acties uitvoert. Bijgevolg heeft de stad recht op financiële ondersteuning van de Vlaamse overheid d.m.v. trekkingsrecht met 50% cofinanciering. De financiering via trekkingsrecht veronderstelt dus dat voor elke euro subsidie die de lokale besturen ontvangen, zij zelf één euro moeten investeren;
• Het Lokaal Energie- en Klimaatpact is een inspanningsverbintenis. De wederzijdse engagementen staan duidelijk in het pact en de financiële ondersteuning wordt gekoppeld aan het ondertekenen van het Pact. 
• Het Energiehuis heeft een nota opgemaakt hoe ze binnen hun huidige en toekomstige werking invulling zal geven aan deze engagementen. Deze nota werd voorgelegd aan het VVSG Netwerk Klimaat en goedgekeurd.
• LEKP 2.1 houdt bijkomende taken voor het Energiehuis in. Engagementen zoals de realisatie van een wijkverbeteringscontract en het oprichten van een energiegemeenschap zijn niet opgenomen in het klimaatplan Leefbaar Oostende. Er zal bekeken moeten worden welke bijkomende budgettaire inspanning dit voor het Energiehuis zal vergen als dit door hen dient opgenomen te worden. 

• De internationale conferentie inzake milieu en ontwikkeling gehouden in Rio de Janeiro in 1992 en het internationaal verdrag van Kyoto van 1997 met betrekking tot het nemen van maatregelen ter bescherming van het klimaat en ter vermindering van de uitstoot van broeikasgassen.
• Het ondertekenen van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen door de federale overheid in New York in 2015 aangaande het engagement om aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen te werken.
• De ondertekening van het Europees Burgemeestersconvenant 2050, gemandateerd door de gemeenteraad op 27 september 2021.
• Het Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP) 2021-2030.
• Het Regeerakkoord Vlaamse Regering 2019-2024.

Ook de Vlaamse en lokale overheden nemen hun verantwoordelijkheid en geven het goede voorbeeld. Net zoals de Vlaamse Overheid zullen gemeenten, steden, intercommunales, OCMW’s, provincies en autonome gemeentebedrijven worden gevraagd dat zij hun broeikasgassen met 40% reduceren in 2030 ten opzichte van 2015 en vanaf 2020 per jaar een energiebesparing van 2,09% realiseren op het energieverbruik van hun gebouwenpark (inclusief technische infrastructuur, exclusief onroerend erfgoed).

• Het Lokaal Energie- en Klimaatpact van de Vlaamse Regering en de Vlaamse steden en gemeenten van 4 juni 2021 aangaande het verbintenissen engagement inzake de algemene engagementen en de vier werven behoudend 16 specifieke doelstellingen. Ter goedkeuring beslist op de gemeenteraad van 27 september 2021. 
• Het Lokaal Energie- en Klimaatpact van de Vlaamse Regering en de Vlaamse steden en gemeenten van 8 juli 2022 aangaande het verbintenissen engagement inzake de algemene engagementen en de vier werven behoudend 17 specifieke doelstellingen. Ter goedkeuring beslist op de gemeenteraad 28 november 2022.
• Het ‘FIT for 55’-pakket van de Europese Commissie waardoor Europese regelgeving in overeenstemming wordt gebracht met de doelstelling van de Europese Unie om in 2030 de netto-uitstoot van broeikasgassen met ten minste 55% te verminderen ten opzichte van 1990. Met als gevolg de visienota van de Vlaamse Regering van 5 november 2021 ‘Bijkomende maatregelen Klimaat’ met een extra pakket aan maatregelen voor een reductie van 40% broeikasgasuitstoot (ten opzichte van 2005) voor de sectoren transport, bouw, landbouw, afval en industrie.
• Art. 2 van het Decreet Lokaal Bestuur: “De gemeenten zijn overeenkomstig artikel 41 van de Grondwet bevoegd voor de aangelegenheden van gemeentelijk belang. Voor de verwezenlijking daarvan kunnen ze alle initiatieven nemen. Ze beogen om bij te dragen aan de duurzame ontwikkeling van het gemeentelijk gebied.”
• Het beleidsplan klimaatmitigatie ‘Leefbaar Oostende’ (2021); meer bepaald acties:
1. De hernieuwbare Energiemakelaar faciliteert middelgrote windturbines en niet-conventionele PV-projecten 
2. Grote daken mobiliseren voor conventionele PV-projecten en participatiemogelijkheden bij windenergieprojecten voor burgercoöperaties
3. Proefproject ‘local energy communities’: lokale gemeenschap die energiestromen uitwisselt op wijk/straat niveau
4. Communicatiestrategie voor verduurzaming van gebouwen door het benaderen van (private) eigenaars
5. Een integrale en op burgerparticipatie gerichte communicatie over het klimaatbeleid uitvoeren 
6. Energiescans uitvoeren en individuele, integrale woon- en renovatiebegeleiding voor woongebouwen 
7. Faciliteren en begeleiden van blokrenovaties (in mede-eigendom) (appartementen & meergezinswoningen)